Тісті берілістерде таралған күш.

Тісті берілістерді жобалауда іліністе әсер ететін күштердің мәнімен бірге, олардың тістің ұзындығы бойынша таралу сипатын білу қажет, себебі доңғалақ тісін беріктікке есептеу ең жүктелген участкелеріне орындалады.

Іліністе тек ғана бір жұп тіс болған жағдайда, нормаль күш тістің контакат сызығының бүкіл ұзындығы бойынша беріледі, оны тіс ұзындығы бойынша таралған меншікті нормаль қысым ( ) деп атайды және шамасы мынадай өрнекпен анықталады

мұндағы , – іліністегі нормаль және шеңберлік күштер; - контакат сызығының жалпы ұзындығы.

Әдетте жобалау есептеуде түзутісті цилиндрлік берілісте контакат сызығының жалпы ұзындығы доңғалақ тәжі еніне тең ( ), ал қиғаштісті цилиндрлік берілісте контакат сызығының жалпы ұзындығы доңғалақ тәжі еніне , тіс сызығының қиғаштық бұрышына және шеткі қапталу коэффициенті тәуелді ( ).

Бірақ шынында нақты іліністе меншікті нормаль қысым тіс ұзындығымен бір калыпты таралмайды, бұл мынамен түсіндіріледі: тіс тәжісі енімен немесе контакт сызығы ұзындығымен жүктеменің тістер арасында бір қалыпты емес таралмауы; біліктердің (иілу деформациясы), подшипниктердің (серпімді қозғалуы), корпус элементерінің деформациялануы және т.б.; системадағы ішкі динамикалық жүктемелердің бар болумен (3.3- сурет). Осылардың барлығы нормаль қысымның бір қалыпты емес таралуына әкеледі. Мұндай бір қалыпты еместікті түзету коэффицентін енгізумен есепке алуға болады. Бұл коэффициенттер:

– жүктеменің шоғырлану коэффиценті,

– жүктеменің динамикалық коэффиценті,

– тістер арасындағы жүктеменің таралу коэффициенті (көп жұпты ілініс үшін).

Түзету коэффициенттері контакт және иілу кернеулер беріктігіне түрліше әсер етеді. Сондықтан контакт кернеу бойынша есептеуде коэффициентерге индексі (яғни ), ал иілу кернеу бойынша есептеуде коэффициентерге индексі қойылады (яғни )

Онда есепті меншікті нормаль қысымды мынадай өрнектермен жазуға болады (контакт беріктікке есептеуде)

3.3- сурет – Тісті доңғалақтардың өзара орналасу түрлері

Поиск по сайту: